İranlı rapçi Emir Hüseyin Maksudlu, sahne adıyla Tatalu, “Hazreti Muhammed’e hakaret” suçlamasıyla aldığı idam cezasının, İran Yüksek Mahkemesi tarafından onaylandığı bildirildi. 2023 yılında Türkiye tarafından pasaport süresi dolduğu gerekçesiyle iade edilen Tatalu’nun kararı, uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı.
38 yaşındaki Maksudlu, İran’ın underground hip-hop sahnesinin ilk isimlerinden biri olarak tanınıyordu. Farsça R&B türünü yaygınlaştıran sanatçı, 2021’de Universal Music Group ile sözleşme imzalayan ilk İranlı müzisyen olmuştu. Tatalu, müziğinin yanı sıra vegan yaşam tarzı, meditasyon ve ahlak polisinin uygulamalarına yönelik sert eleştirileriyle de dikkat çekiyordu.
REJİMLE GERGİN SÜREÇ
Başlangıçta rejimin desteğini alan Tatalu, 2016’dan itibaren baskıların artmasıyla zor günler yaşamaya başladı. 2018’de Türkiye’ye taşınmasının ardından kadın hakları ve zorunlu başörtüsü uygulamalarını açıkça eleştirdi. 2022’de başlayan Jîna Mahsa Amini protestoları sırasında da sert tavrını sürdürerek rejimle tamamen ters düştü.
TÜRKİYE’DEKİ GÖZALTI VE İADE SÜRECİ
Pasaport süresinin sona ermesiyle Türkiye’de yasal kalma hakkını kaybeden sanatçı, İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. İran konsolosluğunun “ahlak dışı davranış” ve “uyuşturucu teşviki” suçlamalarıyla başlattığı girişimler ve Interpol talebi doğrultusunda iade işlemleri hızlandırıldı. Tatalu, önce 5 yıl hapis cezası aldı; ancak mahkeme kararı bozulduktan sonra yenilenen yargılamada idam cezası verildi ve Yüksek Mahkeme onayladı.
ULUSLARARASI TEPKİLER VE KAMPANYALAR
İranlı sanatçılar, insan hakları aktivistleri ve çeşitli sivil toplum kuruluşları, Tatalu’nun idamının durdurulması için yoğun bir kampanya yürütüyor. Oxford Üniversitesi Ölüm Cezası Araştırma Birimi, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamında idam tehdidi altındaki kişileri iade etmemesi gerektiğini vurguladı ve Tatalu’nun iadesinin bu yükümlülüğün açık bir ihlali olduğunu belirtti.
UZMANLARDAN SERT YORUMLAR
Washington Yakın Doğu Politika Enstitüsü’nden Holly Dagres, Tatalu’nun cezasının yalnızca şarkı sözleri nedeniyle değil, etkili bir muhalif sesi susturma çabası olduğuna dikkat çekti. Stanford Üniversitesi’nden Abbas Milani ise, bu infazın İran rejimini, kontrol edemeyeceği kültürel ve siyasi tepkilerle karşı karşıya bırakabileceğini ifade etti.
