Suriye’de savaşın sıcak çatışmaları sona ermiş olabilir ama tehlike hâlâ toprağın altında gizli. Tabqa çölünde görev yapan mayın temizleyicileri, her adımda ölümle burun buruna. Yavaş ilerleyen bu hayati görev, bazen yöre halkının sabrını zorlasa da, uzmanlara göre gerçek barış ancak tüm patlayıcılar temizlendiğinde mümkün olacak.
HER ADIM ÖLÜMLE BURUN BURUNA
Tabqa Havalimanı yakınlarında görev yapan Hamed Abdo, güneşin altında parlayan sıradan bir konserve kutusunun aslında ölümcül bir bomba olabileceğini biliyor. 2011’de başlayan iç savaşın ardından bölgeye döşenen binlerce mayın, her gün onlarca kişinin hayatını riske atıyor. Hamed’in çalıştığı Handicap International gibi yardım kuruluşları, büyük ölçüde Almanya gibi ülkelerden sağlanan yardımlarla bölgeyi temizlemeye çalışıyor.
YAVAŞ İLERLEYEN TEMİZLİK, SABIRSIZ HALK
Mayın temizliği milim milim ilerliyor: 50×50 metrelik alanlar tek tek taranıyor, ardından sekiz kişilik ekipler sırayla her karışı denetliyor. Ancak bu yavaşlık, çocuklarını tekrar tarlaya ya da çayıra göndermek isteyen yerel halkın tepkisini çekiyor. İngiliz uzman David Francis, “İnsanlar neden bu kadar yavaş çalıştığımızı anlamıyor ama bir hata, ölüm anlamına gelir,” diyor.
ESKİ CEPHE HATLARI, BUGÜNÜN TEHDİTLERİ
Tabqa bölgesi savaş boyunca el değiştirdi. 2014’te IŞİD, Esad rejimini buradan kovdu, ardından kitlesel infazlar yaşandı. 2017’de ise ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri (SDG), bölgeyi ele geçirdi. Bugün hâlâ hem Esad güçlerinin hem de IŞİD’in bıraktığı patlayıcılar toprakta duruyor.
SAVAŞ BİTMEDİ: YENİ TEHDİTLER, YENİ KURBANLAR
Bölgeye yönelik insansız hava araçları saldırıları ve milislerin tehditleri mayın temizleyicilerini de vurabilir. Hamed, “Dışarıdan SDF konvoyu gibi görünüyoruz. Yanlış bir hareket, bizi hedef haline getirir,” diyerek riskin büyüklüğünü anlatıyor.
ÇÖPLÜKTE ÇOCUKLAR, HURDADA ÖLÜM
Rakka yakınlarında dev bir çöplükte yaşayan yüzlerce aile, geçimini hurda toplayarak sağlıyor. En büyük tehlike ise çocuklar için: Hurda sanılan pek çok parça, aslında eski patlayıcı. Handicap International’dan Hassan Ali çocuklara uyarıcı broşürler dağıtıyor. Ancak bilinç tek başına yeterli değil.
GELECEĞİ ÇALINAN ÇOCUKLAR, KAPANMAYAN YARALAR
Yedi yaşındaki Hassan, bir mayın nedeniyle gözünü kaybetmiş. Babası ameliyat için parası olmadığını söylüyor. Bu gibi umutsuzluklar, bazı aileleri hâlâ aktif olan IŞİD’in saflarına itebiliyor. Uzmanlar uyarıyor: “Mayınlar temizlenmeden savaş gerçekten bitmez.”
