Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu, 2024’te satışlarını artırsa da kârlılıkta büyük düşüş yaşadı. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) açıkladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024 araştırmasına göre, faaliyet kârı yüzde 31,6 azaldı.
Kâr 937 milyar liradan 641 milyar liraya düştü. Faaliyet kârlılığı yüzde 12,5’ten yüzde 6,2’ye geriledi. Bu oran, son 10 yıl ortalaması olan yüzde 10,4’ün altında kaldı.
ZARAR EDEN ŞİRKET SAYISINDA SERT ARTIŞ
2023’te zarar açıklayan şirket sayısı 96 iken, 2024’te bu sayı 152’ye çıktı. Toplamda 348 şirket kâr ederken, her üç şirketten biri zarar yazdı. Artış, kârlılıktaki düşüşün bilanço sonuçlarına yansıdığını gösterdi.
Üretimden satışlar yüzde 36,3 artarak 8 trilyon 688,5 milyar liraya ulaştı. Ancak bu oran, yüzde 41,1 olan yurtiçi üretici enflasyonunun altında kaldı. Önceki yıllarda bu artış, 2021’de yüzde 73,8, 2022’de yüzde 119, 2023’te yüzde 42,1 olmuştu. 2024’te büyüme, son dört yılın en düşük seviyesine geriledi.
KÂRLILIK GÖSTERGELERİ ZAYIFLADI
Vergi öncesi kâr ve zarar toplamı yüzde 58,5 azaldı. Tutar 267 milyar liraya geriledi. Satış kârlılığı yüzde 8,6’dan yüzde 2,6’ya düştü. Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) yüzde 12,1 artarak 1,3 trilyon liraya çıktı. Ancak FAVÖK kârlılığı yüzde 15,7’den yüzde 12,8’e indi.
Sanayi kuruluşlarının mali ve diğer borçları yüzde 45,1 oranında arttı. Devreden KDV yükü yüzde 26,9 yükseldi. Toplam 85 milyar liraya yaklaştı. Bu artış, enflasyonun altında kalsa da genel yük hafiflemedi.
İSTİHDAM VE ÜCRETTE DİKKAT ÇEKEN ARTIŞ
İstihdam yüzde 2,6 arttı. Çalışanlara ödenen maaş ve ücretlerde ise yüzde 90,9 artış görüldü. Ücretlerdeki bu yükseliş, kâr marjlarını baskılayan bir unsur oldu.
Toplam ihracat yüzde 1,5 arttı. Rakam 96,6 milyar dolara ulaştı. Ancak bu oran, Türkiye genel ihracat artışının 0,9 puan gerisinde kaldı. Küresel durgunluk, dış satışları olumsuz etkiledi.
HALKA AÇIK ŞİRKET ARTTI, TEKNOLOJİ PAYI AZALDI
Halka açık şirket sayısı 88’e yükseldi. Bu, şimdiye kadar kaydedilen en yüksek sayı oldu. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayilerin payı yüzde 7,4’e çıktı. Orta düşük teknoloji payı yüzde 31,4’e, orta yüksek teknoloji payı ise yüzde 26,7’ye geriledi.
