ABD Başkanı Donald Trump’ın, Los Angeles’ta yaşanan protestolar nedeniyle Ulusal Muhafızları devreye sokması ülke içinde büyük tartışmalara yol açtı. Peki kimdir bu Ulusal Muhafızlar? Ne yaparlar, kime bağlıdırlar ve ordudan farkları nedir?
KÖKENLERİ 17. YÜZYILA DAYANIYOR
Ulusal Muhafızlar, ABD’de hem eyalet hem de federal düzeyde görev yapan yedek askerî birliklerdir. Tarihçesi 1636 yılına kadar uzanır; o dönemdeki yerel milis kuvvetlerinden türemiştir. Yasal temeli ise 1903 tarihli “Militia Act” adlı federal yasa ile oluşturulmuştur.
Bugün iki ana yapıdan oluşurlar:
Army National Guard (Kara Muhafızları): Yaklaşık 325.000 kişilik birlik.
Air National Guard (Hava Muhafızları): Yaklaşık 105.000 asker.
NE İŞE YARARLAR?
Ulusal Muhafızlar, çoğunlukla doğal afetlerde, büyük yangınlarda, sel felaketlerinde ya da iç karışıklıklarda devreye girer. Örneğin:
Kasırga sonrası tahliye ve yardım
Orman yangınlarının söndürülmesi
Barışçıl olmayan protestolarda güvenlik desteği
Her eyaletin kendi Ulusal Muhafız birliği vardır ve bu birlikler normalde o eyaletin valisine bağlıdır. Ancak ciddi bir kriz anında ya da ulusal güvenlik tehdidinde, ABD Başkanı kontrolü devralabilir.
ORDUYLA ARALARINDAKİ FARK NE?
Ulusal Muhafızlar, düzenli ABD ordusuna (Army, Marines, Navy, Air Force) resmen bağlı değildir ancak onunla sıkı işbirliği içinde çalışır. Asıl fark, kimin emrinde oldukları ve nerede görev yaptıklarıdır.
Ordu, genellikle yurt dışı operasyonlarda görev alırken,
Ulusal Muhafızlar daha çok iç güvenlik ve acil müdahale için kullanılır.
Yine de, istisnai durumlarda Ulusal Muhafızlar da yurtdışına gönderilebilir.
TRUMP NEDEN DEVREYE SOKTU?
Los Angeles’ta, ICE (Göçmenlik Bürosu) tarafından yapılan baskınların ardından başlayan protestoların büyümesi üzerine, Başkan Trump 2.000 kişilik Ulusal Muhafız gücünü bölgeye gönderme kararı aldı. Bu karar Kaliforniya Valisi Gavin Newsom’un açık karşı çıkışına rağmen alındı. Bu durum, federal hükümetin eyalet yönetimine karşı güç kullanması açısından nadir ve tartışmalı bir adım olarak değerlendiriliyor.
SADECE LOS ANGELES MI?
Trump, Ulusal Muhafızların yalnızca Los Angeles’ta değil, gerekirse tüm ülkede görevlendirilebileceğini söyledi. Resmî açıklamada şehir adı geçmese de, kararname 60 gün boyunca veya Savunma Bakanı gerekli gördüğü sürece geçerli olacak.
Ayrıca 500 deniz piyadesinin (Marines) de hazır beklediği ve gerekirse kullanılabileceği duyuruldu. Bu da olayın daha da büyüme ihtimalini gündeme getiriyor.
TEPKİLER BÜYÜK
Kaliforniya Valisi Newsom ve diğer Demokrat eyalet valileri, Trump’ın bu kararını “eyaletin egemenliğine müdahale” ve “yetki aşımı” olarak değerlendiriyor. Bu adım, Trump’ın 2020’de George Floyd protestolarında da benzer biçimde Muhafızları göreve çağırmasını hatırlattı.
