Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye genelinde potansiyel tehlike taşıyan 30 fayın tespit edildiğini açıkladı. Bu fayların “deprem üretme zamanı gelmiş” sınıfında yer aldığına dikkat çekildi.
Prof. Dr. Sözbilir, 1996 yılında yapılan bir araştırmada 15’e yakın deprem üretmemiş fayın belirlendiğini, geçen sürede bunlardan altısının kırıldığını ifade etti. Kahramanmaraş merkezli 2023 depremlerinden sonra fayların güncel durumu yeniden gözden geçirildi.
485 FAY HARİTALANDI
2011’den bu yana Türkiye’de toplam 485 fayın tanımlandığını söyleyen Sözbilir, bu faylardan bazılarının “sismik boşluk” olarak adlandırıldığını belirtti. Bu terim, uzun süredir sessiz kalan ve enerji biriktiren fayları tanımlamak için kullanılıyor.
Son 20 yılda uygulamaya konulan paleosismoloji yöntemiyle fayların geçmişteki deprem üretim döngüleri ortaya çıkarıldı. Sözbilir, fayın en son depremiyle olası tekrarlama aralığı çakıştığında, riskin daha da arttığını vurguladı. Bu değerlendirmeler sonucunda, 30 fayın kritik durumda olduğu saptandı.
İSTANBUL’UN GÜNEYİ ALARMDA
İstanbul’un güneyinde uzanan Kumburgaz, Adalar ve Avcılar segmentleri üzerinde yıkıcı bir deprem olasılığına dikkat çekildi. Bu bölgede yer alan fay hatlarının büyük bir stres birikimi içinde olduğu bildirildi.
Batı Anadolu’da İzmir-Tuzla, Balıkesir-Gökçeyazı ve Eskişehir fayları; Orta Anadolu’da ise Tuz Gölü, Kayseri-Erciyes ve Erkilet fayları riskli sınıfa alındı. Bu faylar uzun süredir deprem üretmemiş durumda.
DOĞU ANADOLU’DA SESSİZLİK
Kuzey Anadolu Fayı’nın bazı kesimleri, özellikle Yedisu segmenti, halen enerji biriktirmeye devam ediyor. Doğu Anadolu’da Malatya, Ovacık gibi uzun zamandır sessiz kalan fayların da potansiyel tehlike taşıdığı aktarıldı.
Güneydoğu Anadolu’daki bindirme kuşağında yer alan Şirvan, Cizre ve Yüksekova fayları da sismik boşluk grubunda değerlendiriliyor. Bu fayların 3 ila 4 bin yıldır kırılmadığı ve büyük ölçekte bir deprem üretebileceği öngörülüyor.
RAPORLAR BELEDİYELERE İLETİLDİ
Sözbilir, hazırlanan detaylı fay raporlarının ilgili belediyelere teslim edildiğini ve bu kurumların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile görüşmeler yaptığını belirtti. Yerel yönetimlerin, bu bilgiler doğrultusunda harekete geçmesi bekleniyor.
Fay hatları üzerindeki yapılaşmanın ciddi bir risk oluşturduğunu vurgulayan Sözbilir, bu alanların “fay sakınım bandı” ilan edilmesi gerektiğini ifade etti. Mevcut yapı stoklarının ise, olası bir fay kırığında ne kadar zarar göreceği analiz edilerek, gerekirse kentsel dönüşüm sürecine dahil edilmesi öneriliyor.
