Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında geliştirdiği Mekansal Veri Analiz (MEVA) Sistemi ile bu yıl içinde el değiştiren 16 binden fazla taşınmazı inceledi.
Tapu kayıtlarındaki beyan edilen değerler ile gerçek alım satım bedelleri arasındaki farkı tespit eden sistem, 9 bin 150 kişiden açıklama talebinde bulundu.
MEVA SİSTEMİ VE VERİ KAYNAKLARI
MEVA, GİB Teknoloji ekipleri tarafından coğrafi bilgi sistemi temelli bir yazılım olarak hayata geçirildi.
Sistem, Başkanlık bünyesindeki beyanname, bildirim, yoklama bilgileri ile tapu ve kadastro kayıtları, ikametgah ve yapı belgeleri, banka kredisi ve gayrimenkul ilan verileri ve değerleme uzmanlarının raporları gibi pek çok kaynaktan veri kullanıyor.
Bu bilgiler hem harita üzerinden görsel olarak analiz ediliyor hem de çeşitli algoritmalarla gerçek alım satım ve kira bedelleri belirleniyor.
DENETİM SÜREÇLERİNDE KULLANIM
MEVA, 81 il merkezindeki defterdarlıklarda kullanılmaya başlandı. Bu merkezlerde özel ekipler aracılığıyla veri tabanlı analiz ve denetimler yapılıyor. Son 2-3 ayda gerçekleşen taşınmaz alım satımları incelenerek, tapu değerleri ile gerçek tutarlar karşılaştırılıyor.
Düşük beyan edilen değerler için açıklama isteyen GİB, pişmanlık hükümlerinden faydalananlardan cezasız harç tahsilatı yapıyor. Açıklama vermeyenler ise vergi incelemesine yönlendiriliyor.
UYUM VE CEZA MEKANİZMASI
Yıl içinde yapılan analizlerde 16 binden fazla taşınmaz denetlendi. Bu incelemeler sonucu 9 bin 150 kişiye açıklama çağrısı yapıldı. Şu ana kadar 2 bin 475 kişi gönüllü olarak 5,9 milyar liralık işlem bedelini artırdı ve karşılığında 113,9 milyon liralık tapu harcını cezasız ödedi.
Açıklama vermeyen mükellefler hakkında ise vergi incelemesi başlatıldı. Eksik ödenen harçlar için yüzde 25 oranında vergi ziyaı cezası uygulanıyor.
BAKAN ŞİMŞEK’İN AÇIKLAMALARI
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, MEVA sisteminin kısa sürede tüm vergi dairelerinde yaygınlaşacağını belirtti. Böylece her vergi dairesi, sorumluluk alanındaki gayrimenkulleri harita üzerinden anlık takip edebilecek.
Şimşek, sistem sayesinde alım satım işlemlerinin gerçek değerler üzerinden yapılmasının sağlanacağını, kiraya verilen taşınmazların da kolayca tespit edilerek gerekli işlemlerin hızlanacağını ifade etti.
Ayrıca, tapuda düşük değer bildirenlerin açıklama beklemeden pişmanlık hükümlerinden yararlanarak cezasız ödeme yapabileceğini söyledi. MEVA uygulamasıyla kayıt dışılığın azaltılması ve gönüllü uyumun artırılması hedefleniyor.